رئیس سازمان زندانهای کشور از رئیس شورای شهر تهران، درخواست کمک کرده و می‌گوید زندانیان تهرانی، باید به عنوان “شهروند” محاسبه گردند و از سرانه‌های شهری مانند سایرین، سهمی داشته باشند. زیرا حضور ۳۰ هزار زندانی پایتخت که در این شهر و سایر استان‌های همجوار نگهداری می‌شوند، باعث مشکلات خاصی شده است.
در نامه غلامحسین اسماعیلی، به مهدی چمران آمده زندانها به منزله شهرک‌هایی هستند که درون آن، ده‌ها هزار نفر ساکنند و محل مراجعه ده‌ها هزار نفر دیگر از شهروندان، شمرده می‌شود و باید اراضی و مکانهای بیشتری در تهران جهت ایجاد بازداتشگاه‌های جدید اختصاص یابد.
در این نامه که به شماره ۴۲/۴۱۰/۰۱ صادر شده، اطلاعاتی درباره وضعیت زندانهای تهران آمده که خواندن آن خالی از لطف نیست. در این سند، علاوه بر اینکه، آماری از زندانیان و وضعیت زندانی شدن آنها ارائه می‌شود، فرآیندهای پذیرش و حبس افراد نیز مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گرفته است.
بنا به نوشته اسماعیلی، در محدوده شهر تهران، دو بازداشتگاه، یک کانون اصلاح و تربیت و مراکز مراقبت بعد از خروج و انجمنهای حمایت از زندانیان وجود دارد که محکومین و متهمان در دوره بازداشت، در آنها به سر می‌برند.
روند پذیرش محکومین در زندان اوین به گفته سازمان زندانها:
زندانیان جدید‌الورود به مدت چند روز در قرنطینه زندان نگهداری و پس از انجام معاینات پزشکی و بیماریابی بر حسب نوع جرم، سن، جنس، محکوم یا متهم طبقه‌بندی می‌شوند. بیماریابی بدو ورود، درمان سوءمصرف مواد با متادون و سایر روش‌ها، مبارزه با بیماری سل، شناسایی و در صورت لزوم درمان بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی از طریق کلینیک‌های مثلثی موجود در زندان انجام می‌گیرد.
رئیس سازمان زندانها در نامه اش درباره این “شهرک” ۶ هزار نفره می نویسد: “روزانه حدود شش هزار نفر غذا جهت پرسنل، سربازان و زندانیان در آشپزخانه زندان طبخ می‌شود و پخت نان مورد نیاز زندان در زندان توسط مددجویان انجام می‌شود و روزانه حدود ۱۰ تن زباله زندان توسط خودرو شهرداری حمل می‌شود.
نگهداری مجرمان در استان البرز و نارضایتی مردم
در این نامه همچنین آمده است:” نکته مهم اینکه آمار زندانیان تهران بزرگ حدود ۳۰ هزار نفر می‌باشند که مابقی- غیر از ساکنان اوین- به جای تحمل حبس در محدوده شهر تهران عموماً در زندانهای کرج (استان جدید‌التاسیس البرز) نگهداری می‌شوند که علاوه بر نارضایتی و مخالفت‌های مردم کرج موضوع اعزام و بدرقه آنان بین زندان و مراجع قضایی و ایاب و ذهاب خانواده‌ها جهت ملاقات از مشکلات خاص این افراد می‌باشد”
در این نامه، مشخصات بازداشتگاه های مختلف تهران آورده شده که در جداول زیر، به برخی از این مشخصات اشاره می‌شود:
بازداشتگاه اوین: شهرک ۶ هزار نفره
نشانی:شمال غرب تهران در محدوده شهرداری منطقه ۲
جرایم محبوسین:مالی و امنیتی
تعداد زندانی: ۵ هزار و ۲۰۰ نفر
تعداد زنان زندانی: ۸۰۰ نفر
درصد زندانیان زن اوین: ۴/۱۵ درصد از کل زندانیان
بازداشتگاه موقت استان تهران: یک خانه مسکونی
نشانی: بزرگراه رسالت
جرایم محبوسین:جرایم مالی و غیر عمد
تعداد بازداشتی:۱۵۰ نفر
نوع بازداشت: تحت قرار (اعم از موقت یا وثیقه یا…)
توصیف بازداشتگاه در نامه: بازداشتگاه در قالب ساختمان مسکونی است
کانون اصلاح و تربیت تهران
نشانی: منطقه ۵ شهرداری تهران (شهر زیبا)
سن محبوسین: نوجوانان زیر ۱۸ ساله و اطفال
تعداد کل بازداشتی: ۳۵۴ نفر
تعداد بازداشتی‌های مرتبط با جرایم مالی: ۲۹ نفر
مشکلات زندانها از دید رئیس سازمان زندانها
سازمان زندانها در گزارش خود به شورای شهر تهران، مشکلات موجود مرتبط با حوزه مسائل شهری و اجتماعی و فرهنگی را به این شرح بیان کرده:
شرح مشکل از نگاه سازمان زندانها:
جمعیت زیاد زندانیان: کثرت آمار زندانیان تهران بزرگ، عدم وجود فضای بازداشتگاهی مناسب و کافی در محدوده شهر تهران جهت نگهداری افراد در انتظار محاکمه، عدم وجوه فضای مناسب و کافی جهت نگهداری زندانیان در حومه شهر تهران متناسب با جمعیت کیفری کلانشهر تهران، کمبود فضاهای سبز، فرهنگی، ورزشی و بهداشتی (به ویژه سرویس‌های بهداشتی مورد نیاز زندانیان)
خانواده زندانیان: مشکل ایاب و ذهاب خانواده زندانیان جهت ملاقات با وجود حداقل ۲۰ هزار زندانی تهران در کرج و با فرض یک نوبت ملاقات در هفته جهت اعضای خانواده (پدر، مادر، همسر، فرزندان، خواهران و برادران) میانگین پنج نفر، در هر هفته و با احتساب ایاب و ذهاب جمعاً در هفته ۲۰۰ هزار ایاب و ذهاب توسط خانواده‌ها صورت می‌گیرد، وضعیت معیشتی (ضعیف) خانواده زندانیان که در غیاب سرپرست خانواده تشدید می‌شود.
مشکلات اجتماعی زندانیان: وابستگی بسیاری از زندانیان به مصرف مواد مخدر، فقر و تنگدستی
دور بودن زندانها از تهران (خصوصا بازداشتگاه‌های کرج): عدم وجود فضای بازداشتگاهی مناسب و کافی در محدوده شهر تهران جهت نگهداری افراد در انتظار محاکمه، عدم وجوه فضای مناسب و کافی جهت نگهداری زندانیان در حومه شهر تهران متناسب با جمعیت کیفری کلانشهر تهران، مشکل اعزام و بدرقه و رفت و آمد زندانیان در مراحل مختلف رسیدگی و محاکمه در حد فاصل تهران و کرج روزانه حدود ۵۰۰ نفر زندانی از زندانهای کرج به مجتمع‌های قضایی ۲۷گانه شهر تهران اعزام و در پایان وقت اداری به کرج عودت می‌شوند.
درخواست کمک از شورای شهر
رئیس سازمان زندانهای کشور برای سامان دهی به اوضاع زندانهای تهران از چمران، درخواست کمک کرده که اهم آنها آورده شده:
شرح درخواست:
مشکلات فضای فیزیکی زندانها:اختصاص برخی اماکن یا اراضی موجود در حوزه شهری جهت ایجاد بازداشتگاه به منظور تسهیل شرایط نگهداری افراد در انتظار محاکمه و حذف ایاب و ذهاب‌های مکرر، مساعدت و مشارکت در جهت ایجاد پایگاه‌های ملاقات سمعی و بصری و از راه دور خانواده‌ها با زندانیان، مساعدت در توسعه و بهسازی فضاهای سبز، فرهنگی، ورزشی و بهداشتی زندانها، به علت وسعت زیاد زندان اوین، این مرکز نیازمند جدول‌بندی، آسفالت قسمت‌هایی از زندان و زیباسازی محوطه است.
حمل و نقل: ایجاد تسهیلات لازم جهت ایاب و ذهاب خانواده زندانیان در برنامه ملاقات زندانی
مشکلات فرهنگی: مشارکت در اجرای طرح‌های مشترک فرهنگی، ورزشی، هنری و آموزشی، مساعدت در جهت آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای زندانیان
مشکلات اقتصادی: تخصیص سبد کالا و مساعدت‌های مالی برای خانواده زندانیان نیازمند، کمک جهت اشتغال زندانیان و به کارگیری زندانیان در طرح‌های مختلف عمرانی و خدماتی شهر تهران
