۱۳۹۱ اردیبهشت ۴, دوشنبه

منبع روسی: توافقات شکننده در استانبول

خبرگزاری ریانووستی روسیه

در حالی که اکثر رسانه های بین المللی و ایرانی بعد از برگزاری مذاکرات 13 آوریل بین ایران و گروه "1+5" در شهر استانبول ترکیه به نقل از "کاترین اشتون" نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی و "سعید جلیلی" دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران - مذاکره کنندگان اصلی دو طرف اعلام کردند که فضای این دور از مذاکرات مثبت و سازنده بوده است، به نظر می رسد که توافقات حاصل شده شکننده باشد.

در حالی که ایران و گروه "1+5" توافق کردند تا در ماه می در شهر بغداد عراق بار دیگر مذاکرات خود را از سر بگیرند، در اولین واکنش به توافق حاصل شده، "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل به شدت از توافق حاصل شده انتقاد کرد و گفت این امر در حقیقت بدان معناست که ایران می تواند بدون هیچ نگرانی و تحریمی تا 5 هفته دیگر به غنی سازی اورانیوم خود ادامه دهد.

از سوی دیگر "ایهود باراک" وزیر دفاع اسرائیل نیز با لحنی دیگر اظهار داشت که اسرائیل هیچ گونه تضمینی نداده است که در طول 5 هفته میان مذاکرات آوریل ایران و "1+5" تا گفت و گوهای 23 می به تاسیسات اتمی ایران حمله نکند.

این انتقادها باعث شد تا باراک اوباما رییس جمهور آمریکا در نشستی خبری اعلام کند توافق حاصل شده در استانبول به معنای کنار گذاشتن تحریم ها نیست. هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا نیز در همین راستا خواستار آن شد تا در این زمان 5 هفته ای ایران به تعهدات بین المللی خود عمل کرده و غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق در آورد زیرا در غیر این صورت تحریم های بیشتری علیه تهران وضع خواهد شد.

اتحادیه اروپایی نیز که مسئول سیاست خارجی اش مذاکره کننده اصلی گروه "1+5" با ایران است، سیاست مشابهی را در پیش گرفت و اعلام نمود که تحریم های یکجانبه علیه ایران ادامه خواهد داشت. حتی کشور سوییس برخی دیگر از مقامات و شرکت های ایرانی را در فهرست تحریم های خود قرار داد.

از طرف مقابل نیز علییرغم آنکه مقاات رسمی و بلندپایه ایران از نتایج مذاکرات استانبول ابراز رضایت می کنند، اما تاکنون آیت الله سید علی خامنه ای رهبر عالی ایران در این رابطه موضعی را اتخاذ نکرده است. همچنین برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کرده اند که پیش شرط مذاکرات بغداد برداشتن تحریم ها علیه ایران است.

همچنین آیت الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان قانون اساسی ایران در خطبه های نماز جمعه تهران خواستار رفع تحریم های غرب علیه ایران شد. اما با این حال به نظر نمی رسد در زمان 5 هفته ای میان مذاکرات 13 آوریل تا 23 می ایران و "1+5" تغییری در رابطه با تحریم های اعمالی علیه ایران به ویژه تحریم بانک مرکزی و تحریم خرید نفت ایران حاصل شود.

براساس توافق صورت گرفته در استانبول، قرار است علی باقری معاون سیاست خارجی و امنیت بین الملل شورای عالی امنیت ملی ایران و اشمیت معاون کاترین اشتون در طول این 5 هفته، یک مدالیته کاری را تدوین کنند که دستور کار مذاکرات بغداد باشد.

براساس آنچه که کاترین اشتون در نشست خبری خود بعد از پایان دو دور مذاکره با سعید جلیلی اعلام کرد، قرار است مسائل به صورت گام به گام پیش رفته و دو طرف براساس NPT - معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته ای- به گفت و گوهای خود ادامه دهند.

با این حال به نظر نمی رسد که در بغداد نتایج دلخواه هیچ یک از دو طرف حاصل شود و یا اینکه یکی از دو طرف از خواسته های خود کوتاه بیاید. پیش از آغاز مذاکرات استانبول، فریدون عباسی دوانی رییس سازمان انرژی اتمی ایران علائمی را فرستاد که ممکن است ایران غنی سازی 20 درصدی خود را که در سایت غنی سازی فردو در شهر قم که در زیر یک کوه قرار دارد، متوقف کند.

اما در عین حال مشخص نیست که ایران در برابر این اقدام خود چه امتیازی را از طرف مقابل خواهد خواست؛ حال برداشته شدن تحریم های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپایی که تقریبا نقل و انتقال ارز را به این کشور غیرممکن کرده و فروش نفت آن را تا 300 هزار بشکه در روز کاهش داده است و یا اینکه ایران خواسته های دیگری را از گروه 1+5 مطالبه کند.

باید توجه داشت که فرایند برداشته شدن تحریم ها مدت زمان زیادی طول می کشد و این گونه نیست که اگر آمریکا و اروپا توافق کنند تا تحریم های یکجانبه خود را علیه تهران بردارند، این امر در کوتاه مدت اتفاق بیفتد.