خبرآنلاین: برخلاف وعده مسئولان، هر چه به روزهای پایانی سال و شب عید نزدیکتر می شویم تاکنون هیچ تغییری جز بازار راکد و ریزش مشتری ها در آشفته بازار آجیل اتفاق نیافتاده است.
اگر اصفهان را با سی و سه پل می شناسند و شیراز را با تخت جمشید و پاسارگاد، تبریز در کنار زیبایی هایش برای گردشگران و مسافران یادآور سوغاتی های خوشمزه و آجیل فروشی های پر قدمت است.
شاید به همین دلیل است که بالا رفتن جنجالی و ناگهانی قیمت پسته و بعضی دیگر از اقلام آجیل، بازار آجیل فروشان تبریزی را به عنوان قطب شناخته شده ی آجیل کشور بیش از دیگر شهرها تحت تاثیر قرار داده است.
سالیان دراز است که آجیل به عنوان یکی از نمادهای مراسم ایرانی حضور دارد. از آن شب چره های زیر کرسی گرفته تا آجیل مخصوص شب عید که روزگاری زیر هر سقفی با هر طبقه و قشری پیدا می شد. ولی انگار قرار است امسال نمادها و سنت ها دچار تحول شوند!
ماجرا از جایی شروع شد که طبق آمار رسمی، قیمت خشکبار نسبت به سال گذشته دو تا چهار برابر افزایش یافت که البته در بازار غیررسمی بیش از این نیز هست. شاید همین افزایش قیمت‌ها و تفاوت نرخ مصوب و بازار آزاد دلیل مناسبی برای قهر مشتریان با خرید باشد.
حالا هر کیلو پسته‌ای که پارسال 24هزارتومان بود را امسال باید 45 تا 69هزارتومان خرید. بازار ایران از جمله بازارهایی است که برخلاف بیشتر کشورها با افزایش قیمت، مشتریان بیشتری نیز پیدا می‌کند. اما گویا امسال بازار خشکبار قرار است تجربه تازه‌ای را کسب کند.
بازار کساد برای آجیل فروشان
برای اطمینان از واقعی بودن ِ این قهر مردمی سراغ آجیل فروش های تبریز می روم. همین مغازه هایی که سال گذشته در این موقع از سال صف های مردمی و ازدحام در محیط کوچک شان حرف اول را می زد.
حاج مظفر تواضع، که برند محصولات شان تنها به بازار استانی ختم نمی شود و پایتخت نشینان هم از نام و نشان اش آگاه اند؛ با صراحت می گوید که مشتری هایش از نصف هم کمتر شده اند!
آقای تواضع با بیان اینکه پسته ای که تا پارسال 19 تا 20 هزار تومان می فروختیم امسال مجبوریم با 46 تا 64 هزار تومان عرضه کنیم، ادامه می دهد: «البته این افزایش فقط در مورد پسته نیست و سایر آجیل ها هم رشد نرخی داشته اند ولی این افزایش در مورد پسته مشهودتر است.»
این آجیل فروش تبریزی می گوید: من خودم در اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هستم و از نزدیک شاهد این ماجراها. ما خودمان هم از این افزایش قیمت ها اطلاع نداشتیم ولی با این حال معتقدم اگر مسئولان دولتی می خواستند و اراده جمعی وجود داشت به راحتی می توانستند این افزایش بی رویه قیمت را کنترل کنند و بازار را به ثبات برسانند. »
وی همچنین با اشاره به نقش صادرات پسته معتقد است: «به هر حال ما به درآمد حاصل از این صادرات نیاز داریم ولی باید این روند صادرات آنقدری باشد که دیگر بازار داخلی تحت تاثیر این مسئله قرار نگیرد. متاسفانه در حال حاضر جای رفع مشکل، بازار سیاه برای پسته شکل گرفته است. »
محمد جلالی فروشنده آجیل و خشکبار در بازار قدیمی تبریز هم می‌گوید: «وضع بازار ما اصلا خوب نیست، گرانی زیاد است و خرید کاهش پیدا کرده است. امسال بازار ما رنگ‌وبویی از عید ندارد و مردم ترجیح می‌دهند مواد خوراکی اساسی خود را تهیه کنند تا آجیل. حتی از میزان خرید مشتری‌هایی که از درآمد خوبی برخوردارند هم کاسته شده است.»
ای "ارز" همه بهانه از توست
مسئولان معتقدند: «افزایش نرخ ارز در کشور دلیل اصلی گرانی خشکبار مخصوصا پسته در بازار است. البته این در حالی است که ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان است.»
قاسم قوی دل که سالهای سال است به همراه برادرش آجیلی تبریز را اداره می کند، در مورد میزان مشتریانش می گوید: «قطعا این افزایش قیمت در میزان مشتری های ما بی تاثیر نیست. البته این ریزش مشتری تنها بین قشر خاصی نیست و این قهر مردمی شامل تمام طبقات جامعه می شود.»
برخلاف دیدگاه های عمومی که بالارفتن نرخ ارز را عمده دلیل این افزایش قیمت ها می دادند، قوی دل هم با تائید این موضوع به وجه دیگری نیز اشاره می کند. به گفته وی، کشاورزی که سال پیش کود را 40 هزار تومان خریداری می کرد امسال باید 150 هزار بابت آن بپردازد و در کنار آن افزایش قیمت هزینه های آب و کارگر و... را هم نباید فراموش کنیم.
افزایش کم سابقه و ناگهانی قیمت پسته و آجیل آنهم درست زمانی که کمتر از سه هفته به آغاز سال نو مانده است و با توجه به جایگاه ویژه ی این کالای لوکس در سفره های هفت سین خانواده های ایرانی و سوالات پی در پی مردم در این خصوص، مسئولان را برآن داشت تا چاره ای برای این شیب تند قیمت ها بیندیشد.
در حیص و بیص تمام اینها، گویا نمایشگاه های نوروزی که این روزها در تمام شهرها برپا شده پسته 30 هزار تومانی به مشتریان عرضه می کند. پسته ای که از نظر کارشناسان و آجیل فروش های اصیل از کیفیت چندانی برخوردار نیست و نتوانسته رضایت مردم را جلب کند.
این نکته ای است که احمد باحجب، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هم به آن اشاره می کند و می گوید: « اکـثر این پسته ها از مطلوبیت چندانی برخوردار نیستند و قابل قیاس با پسته های موجود در بازار نمی باشند. از این حیث بسیاری از مردم تبریز از خرید پسته های ارزان قیمت سرباز می زنند.»
باحجب ممنوعیت صادرات را تصمیمی نادرست خوانده و معتقد است: جلوگیری از صادرات مساوی با از بین رفتن بازارهای خارجی است و گرانی امروز پسته بخاطر کمبود محصول نیست بلکه به دلیل افزایش نرخ دلار است!
با وجود این که ایران دارای جایگاه دومین تولیدکننده پسته در جهان است اما همچنان بازار داخل با افزایش قیمت این محصول دست و پنجه نرم می کند. در حالی که تولید و عرضه این محصول به هیچ عنوان ربطی به نرخ ارز ندارد و تولید کنندگان آن نباید این امر را دلیلی بر گرانی و افزایش قیمت آن بدانند .
آجیل شب عید در چاه مشکلات اقتصادی
مردم! کسانی که در مشکلات و بالا و پایین رفتن قیمت ها همیشه بیشترین ضربه را می خورند و دم نمی زنند. ولی انگار این بار قضیه کمی فرق می کند، به طوری که برخلاف همیشه مردم تصمیم گرفته اند با تحریم خرید آجیل شب عید نارضایتی خود را از وضع موجود نشان دهند.
آقای سعیدی راننده تاکسی، یکی از کسانی است که می‌خواهد میزان خریدش را کاهش دهد و آن را در آخرین اولویتش قرار داده است. او می‌گوید: «خرج زندگی آن‌قدر بالاست که دیگر پولی برای خرید آجیل نمی‌ماند. برای شب عید هم آجیل می‌خرم؛ اما خیلی کمتر از سال قبل.»
خانم رضایی 43ساله و خانه‌دار، می‌گوید:« از زمانی‌که قیمت‌ها بالا رفته تصمیم گرفتم آجیل‌هایی با قیمت کمتر را به صورت ترکیبی با آجیل‌های گرانی مثل پسته و بادام‌هندی خریداری کنم.»
آقای جعفری، کارگر 30 ساله هم با لبخندی می‌گوید: «آجیل شب عید دیگر برای من معنایی ندارد، آن‌قدر زخم و چاله در زندگی هست که فرصتی برای آجیل خوردن نمی‌ماند. »
از تمام این حرف ها که بگذریم، گرانی آجیل و قهر مردم و کسادی بازار آثار و نتایج جبران ناپذیری دارد که بر هیچکس پوشیده نیست. حالا دیگر بازار به دست دلالان افتاده است و بازار سیاه نرخ ها را تعیین می کند.
به هر حال تنها می توان با خوشبینی امیدوار بود که این وضعیت تنها به عید امسال ختم شود و وضعیت آنطور پیش نرود که خاطره ی آجیل شب عید و مهمانی های ایرانی که طعم پسته و شیرینی داشت، به خاطره ای قدیمی و دور از دسترس تبدیل شود.
اگر اصفهان را با سی و سه پل می شناسند و شیراز را با تخت جمشید و پاسارگاد، تبریز در کنار زیبایی هایش برای گردشگران و مسافران یادآور سوغاتی های خوشمزه و آجیل فروشی های پر قدمت است.
شاید به همین دلیل است که بالا رفتن جنجالی و ناگهانی قیمت پسته و بعضی دیگر از اقلام آجیل، بازار آجیل فروشان تبریزی را به عنوان قطب شناخته شده ی آجیل کشور بیش از دیگر شهرها تحت تاثیر قرار داده است.
سالیان دراز است که آجیل به عنوان یکی از نمادهای مراسم ایرانی حضور دارد. از آن شب چره های زیر کرسی گرفته تا آجیل مخصوص شب عید که روزگاری زیر هر سقفی با هر طبقه و قشری پیدا می شد. ولی انگار قرار است امسال نمادها و سنت ها دچار تحول شوند!
ماجرا از جایی شروع شد که طبق آمار رسمی، قیمت خشکبار نسبت به سال گذشته دو تا چهار برابر افزایش یافت که البته در بازار غیررسمی بیش از این نیز هست. شاید همین افزایش قیمت‌ها و تفاوت نرخ مصوب و بازار آزاد دلیل مناسبی برای قهر مشتریان با خرید باشد.
حالا هر کیلو پسته‌ای که پارسال 24هزارتومان بود را امسال باید 45 تا 69هزارتومان خرید. بازار ایران از جمله بازارهایی است که برخلاف بیشتر کشورها با افزایش قیمت، مشتریان بیشتری نیز پیدا می‌کند. اما گویا امسال بازار خشکبار قرار است تجربه تازه‌ای را کسب کند.
بازار کساد برای آجیل فروشان
برای اطمینان از واقعی بودن ِ این قهر مردمی سراغ آجیل فروش های تبریز می روم. همین مغازه هایی که سال گذشته در این موقع از سال صف های مردمی و ازدحام در محیط کوچک شان حرف اول را می زد.
حاج مظفر تواضع، که برند محصولات شان تنها به بازار استانی ختم نمی شود و پایتخت نشینان هم از نام و نشان اش آگاه اند؛ با صراحت می گوید که مشتری هایش از نصف هم کمتر شده اند!
آقای تواضع با بیان اینکه پسته ای که تا پارسال 19 تا 20 هزار تومان می فروختیم امسال مجبوریم با 46 تا 64 هزار تومان عرضه کنیم، ادامه می دهد: «البته این افزایش فقط در مورد پسته نیست و سایر آجیل ها هم رشد نرخی داشته اند ولی این افزایش در مورد پسته مشهودتر است.»
این آجیل فروش تبریزی می گوید: من خودم در اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هستم و از نزدیک شاهد این ماجراها. ما خودمان هم از این افزایش قیمت ها اطلاع نداشتیم ولی با این حال معتقدم اگر مسئولان دولتی می خواستند و اراده جمعی وجود داشت به راحتی می توانستند این افزایش بی رویه قیمت را کنترل کنند و بازار را به ثبات برسانند. »
وی همچنین با اشاره به نقش صادرات پسته معتقد است: «به هر حال ما به درآمد حاصل از این صادرات نیاز داریم ولی باید این روند صادرات آنقدری باشد که دیگر بازار داخلی تحت تاثیر این مسئله قرار نگیرد. متاسفانه در حال حاضر جای رفع مشکل، بازار سیاه برای پسته شکل گرفته است. »
محمد جلالی فروشنده آجیل و خشکبار در بازار قدیمی تبریز هم می‌گوید: «وضع بازار ما اصلا خوب نیست، گرانی زیاد است و خرید کاهش پیدا کرده است. امسال بازار ما رنگ‌وبویی از عید ندارد و مردم ترجیح می‌دهند مواد خوراکی اساسی خود را تهیه کنند تا آجیل. حتی از میزان خرید مشتری‌هایی که از درآمد خوبی برخوردارند هم کاسته شده است.»
ای "ارز" همه بهانه از توست
مسئولان معتقدند: «افزایش نرخ ارز در کشور دلیل اصلی گرانی خشکبار مخصوصا پسته در بازار است. البته این در حالی است که ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان است.»
قاسم قوی دل که سالهای سال است به همراه برادرش آجیلی تبریز را اداره می کند، در مورد میزان مشتریانش می گوید: «قطعا این افزایش قیمت در میزان مشتری های ما بی تاثیر نیست. البته این ریزش مشتری تنها بین قشر خاصی نیست و این قهر مردمی شامل تمام طبقات جامعه می شود.»
برخلاف دیدگاه های عمومی که بالارفتن نرخ ارز را عمده دلیل این افزایش قیمت ها می دادند، قوی دل هم با تائید این موضوع به وجه دیگری نیز اشاره می کند. به گفته وی، کشاورزی که سال پیش کود را 40 هزار تومان خریداری می کرد امسال باید 150 هزار بابت آن بپردازد و در کنار آن افزایش قیمت هزینه های آب و کارگر و... را هم نباید فراموش کنیم.
افزایش کم سابقه و ناگهانی قیمت پسته و آجیل آنهم درست زمانی که کمتر از سه هفته به آغاز سال نو مانده است و با توجه به جایگاه ویژه ی این کالای لوکس در سفره های هفت سین خانواده های ایرانی و سوالات پی در پی مردم در این خصوص، مسئولان را برآن داشت تا چاره ای برای این شیب تند قیمت ها بیندیشد.
در حیص و بیص تمام اینها، گویا نمایشگاه های نوروزی که این روزها در تمام شهرها برپا شده پسته 30 هزار تومانی به مشتریان عرضه می کند. پسته ای که از نظر کارشناسان و آجیل فروش های اصیل از کیفیت چندانی برخوردار نیست و نتوانسته رضایت مردم را جلب کند.
این نکته ای است که احمد باحجب، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هم به آن اشاره می کند و می گوید: « اکـثر این پسته ها از مطلوبیت چندانی برخوردار نیستند و قابل قیاس با پسته های موجود در بازار نمی باشند. از این حیث بسیاری از مردم تبریز از خرید پسته های ارزان قیمت سرباز می زنند.»
باحجب ممنوعیت صادرات را تصمیمی نادرست خوانده و معتقد است: جلوگیری از صادرات مساوی با از بین رفتن بازارهای خارجی است و گرانی امروز پسته بخاطر کمبود محصول نیست بلکه به دلیل افزایش نرخ دلار است!
با وجود این که ایران دارای جایگاه دومین تولیدکننده پسته در جهان است اما همچنان بازار داخل با افزایش قیمت این محصول دست و پنجه نرم می کند. در حالی که تولید و عرضه این محصول به هیچ عنوان ربطی به نرخ ارز ندارد و تولید کنندگان آن نباید این امر را دلیلی بر گرانی و افزایش قیمت آن بدانند .
آجیل شب عید در چاه مشکلات اقتصادی
مردم! کسانی که در مشکلات و بالا و پایین رفتن قیمت ها همیشه بیشترین ضربه را می خورند و دم نمی زنند. ولی انگار این بار قضیه کمی فرق می کند، به طوری که برخلاف همیشه مردم تصمیم گرفته اند با تحریم خرید آجیل شب عید نارضایتی خود را از وضع موجود نشان دهند.
آقای سعیدی راننده تاکسی، یکی از کسانی است که می‌خواهد میزان خریدش را کاهش دهد و آن را در آخرین اولویتش قرار داده است. او می‌گوید: «خرج زندگی آن‌قدر بالاست که دیگر پولی برای خرید آجیل نمی‌ماند. برای شب عید هم آجیل می‌خرم؛ اما خیلی کمتر از سال قبل.»
خانم رضایی 43ساله و خانه‌دار، می‌گوید:« از زمانی‌که قیمت‌ها بالا رفته تصمیم گرفتم آجیل‌هایی با قیمت کمتر را به صورت ترکیبی با آجیل‌های گرانی مثل پسته و بادام‌هندی خریداری کنم.»
آقای جعفری، کارگر 30 ساله هم با لبخندی می‌گوید: «آجیل شب عید دیگر برای من معنایی ندارد، آن‌قدر زخم و چاله در زندگی هست که فرصتی برای آجیل خوردن نمی‌ماند. »
از تمام این حرف ها که بگذریم، گرانی آجیل و قهر مردم و کسادی بازار آثار و نتایج جبران ناپذیری دارد که بر هیچکس پوشیده نیست. حالا دیگر بازار به دست دلالان افتاده است و بازار سیاه نرخ ها را تعیین می کند.
به هر حال تنها می توان با خوشبینی امیدوار بود که این وضعیت تنها به عید امسال ختم شود و وضعیت آنطور پیش نرود که خاطره ی آجیل شب عید و مهمانی های ایرانی که طعم پسته و شیرینی داشت، به خاطره ای قدیمی و دور از دسترس تبدیل شود.
