بهارنیوز: مدارک آمایش اتباع افغان تا 15 شهریور اعتبار داشته است. به عبارتی اگر وزارت کشور، مدارک آمایش این مهاجران را تمدید نکند، 840هزار اتباع افغان که گذرنامه موقت دارند، باید از کشور خارج شوند. زیرا در غیراین صورت این افراد، مهاجر غیرمجاز محسوب خواهند شد.
عزیز کاظمی، مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور درباره اعتبار مدارک آمایش اتباع افغان گفت: مدارک آمایش اتباع افغان تا 15 شهریور اعتبار داشت و در حال حاضر این اعتبار به پایان رسیده است. البته مقامات مسئول در افغانستان از وزارت کشور ایران خواستار تمدید این اعتبار شده‌اند که هنوز وزارت کشور نتیجه و پاسخ نامه را اعلام نکرده است. با دستور وزارت کشور احتمال تمدید وجود دارد ولی اگر با درخواست تمدید موافقت نشود، نیروی انتظامی باید تمامی اتباع را از کشور خارج کند. البته طی تفاهمنامه‌ای که وزارت کشور با ناجا دارد تا وقتی که این وزارتخانه اعلام نکرده است نیروی انتظامی نباید برای خروج اتباع اقدام کند.
بر این اساس حدود 840هزار افغان در کشور غیرمجاز محسوب شده و باید کشور را ترک کنند. البته علاوه بر اتباع افغان، مشکل تمدید اعتبار برای اتباع عراقی هم وجود دارد. به گفته کاظمی، آخرین مهلت تمدید اعتبار مدارک آمایش این پناهندگان هم تا دیروز یعنی 31 شهریور بوده است. به این ترتیب، اگر اتباع این کشور تا مهلت تعیین شده به ادارات کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری محل صدور مدرک شناسایی رجوع نکنند به دلیل انقضای اعتبار، به عنوان اتباع غیرمجاز محسوب می‌شوند. مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور همچنین از برگزاری نشست چهارجانبه ایران، کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، افغانستان و پاکستان در اسلام آباد خبر داد و گفت: در این نشست چهار جانبه نمایندگانی هم از ژنو، آسیا و اقیانوسیه حضور داشتند که محور جلسه اجرایی کردن بسیج منابع مالی برای خروج پناهندگان از ایران بود. قرار شده تا دور بعدی جلسات، زمستان سال‌جاری در تهران باشد که به اعتقاد کاظمی، این جلسات قطعا نتیجه خوبی داشته و می‌توان امید داشت با کمک کشورها بسترلازم برای خروج پناهندگان افغان از ایران و زندگی در افغانستان فراهم شود.
البته وزارت کشور در مورد خروج اتباع صحبت می‌کند ولی مشخص نیست این افراد، تمام اتباع پناهنده در کشور هستند یا خیر، چراکه در حال حاضر گفته می‌شود تنها نزدیک به یک و نیم‌میلیون اتباع افغان غیرمجاز، یک‌میلیون اتباع افغان با کارت اقامت و پناهندگی و حدود 800هزار هم پناهنده با اقامت موقت هستند. به عبارتی تعداد اتباع افغان کشور، چه آن‌هایی که اقامت موقت دارند، چه آن‌ها که قانونی هستند و چه غیرقانونی‌ها در کشور، تقریبا به سه‌میلیون نفر می‌رسد. درباره این موضوع فاطمه اشرفی، رییس هیات‌مدیره انجمن حامی که انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده است، به «بهار» می‌گوید: «اطلاع‌رسانی وزارت کشور تا حدودی اشتباه است چراکه این هشدار تنها برای آن دسته از اتباعی است که کارت‌های اقامت موقت دارند و به عبارتی، تنها با گذرنامه وارد کشور شده‌اند و پناهندگی‌شان به رسمیت شناخته نشده است.» به گفته او، این گروه مانند افرادی هستند که مثلا 30 روزه ویزا داشته‌اند و حالا باید آن را تمدید کنند. اشرفی همین‌طور ادامه می‌دهد: «اتباع افغان کشور نزدیک به 900هزار نفر بودند که دولت برای ساماندهی آن‌ها تصمیم گرفت اقامت موقت در ویزاهای شش‌ماهه و یکساله برایشان صادر کند.
البته این ابتکار عمل دولت برای سه سال پیش بوده و برای دوسال پیاپی این ویزاها تمدید شده و اگر امسال هم تمدید شود، برای سومین سال است که تمدید خواهد شد.»به هرحال، اگر دولت مدارک آمایش اتباع افغان و عراقی را تمدید نکند، این مهاجران باید به کشورهای خودشان برگردند و دوباره از همان‌جا برای اقامت در ایران اقدام کنند. اشرفی همچنین می‌گوید: «به نظر من لازم است مقداری سختگیری در این زمینه انجام شود. از طرفی، این 840هزار نفری که گفته می‌شود، تنها آن دسته از اتباعی هستند که تنها با گذرنامه وارد کشور شده‌اند و اقامت موقت دارند. به عبارتی، اطلاعیه وزارت کشور برای آن یک‌میلیون تبعه اقامت گرفته و آن یک و نیم‌میلیون غیرمجاز نیست.»
به هرحال، موضوع تمدید و نگهداری اتباع خارجی در کشور از جمله حق مالکیت هر کشور است و جوامع بین‌المللی نمی‌توانند کشوری را تحت فشار قرار دهند که چرا به اتباع و پناهندگان ویزا نمی‌دهد. این درحالی است که مردم ایران، خود دارای مشکلات اقتصادی، معیشتی و کار هستند و این تعداد اتباع خارجی می‌توانند باری بر این مردم باشند. از طرفی اگر کنوانسیون حقوق‌بشر، تشخیص دهد کشورهایی مانند افغانستان و عراق دیگر برای مردمان‌شان تهدید جانی ندارند و نگرانی‌ها رفع شده، ایران و هر دولت دیگری می‌توانند پناهندگی‌هایش را پس بگیرند. در حال حاضر هم سازمان ملل و کمیساریای این سازمان، عملا شرایط پناهندگی و اعطای پناهندگی بشردوستانه را از این کشورها برداشته است.
الان هم پناهندگی‌ای که دولت ایران به اتباع عراقی و افغان داده است، در سیستم طبقه‌بندی سازمان ملل از جمله پناهندگی‌هایی از نوع حمایت‌های بشردوستانه است؛ درست مانند اتفاقی که در حال حاضر برای سوریه اتفاق افتاده است. ولی تنها تفاوت این است که پناهندگان سوری در کشورهای دیگر در اردوگاه اقامت دارند و آن دولت‌ها به پناه‌جوها اجازه نمی‌دهند به داخل شهر بروند ولی در ایران، دولت اجازه ورود آن‌ها را به کشور و شهرها داده است. حال با توجه به این‌که سازمان ملل شرایط پناهندگی بشردوستانه را برداشته است، به اعتقاد اشرفی، دولت ایران می‌تواند بگوید دیگر این شرایط وجود ندارد و همین الان هم به آن تعدادی که اجازه اقامت داده است، لطف می‌کند.
عزیز کاظمی، مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور درباره اعتبار مدارک آمایش اتباع افغان گفت: مدارک آمایش اتباع افغان تا 15 شهریور اعتبار داشت و در حال حاضر این اعتبار به پایان رسیده است. البته مقامات مسئول در افغانستان از وزارت کشور ایران خواستار تمدید این اعتبار شده‌اند که هنوز وزارت کشور نتیجه و پاسخ نامه را اعلام نکرده است. با دستور وزارت کشور احتمال تمدید وجود دارد ولی اگر با درخواست تمدید موافقت نشود، نیروی انتظامی باید تمامی اتباع را از کشور خارج کند. البته طی تفاهمنامه‌ای که وزارت کشور با ناجا دارد تا وقتی که این وزارتخانه اعلام نکرده است نیروی انتظامی نباید برای خروج اتباع اقدام کند.
بر این اساس حدود 840هزار افغان در کشور غیرمجاز محسوب شده و باید کشور را ترک کنند. البته علاوه بر اتباع افغان، مشکل تمدید اعتبار برای اتباع عراقی هم وجود دارد. به گفته کاظمی، آخرین مهلت تمدید اعتبار مدارک آمایش این پناهندگان هم تا دیروز یعنی 31 شهریور بوده است. به این ترتیب، اگر اتباع این کشور تا مهلت تعیین شده به ادارات کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری محل صدور مدرک شناسایی رجوع نکنند به دلیل انقضای اعتبار، به عنوان اتباع غیرمجاز محسوب می‌شوند. مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور همچنین از برگزاری نشست چهارجانبه ایران، کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، افغانستان و پاکستان در اسلام آباد خبر داد و گفت: در این نشست چهار جانبه نمایندگانی هم از ژنو، آسیا و اقیانوسیه حضور داشتند که محور جلسه اجرایی کردن بسیج منابع مالی برای خروج پناهندگان از ایران بود. قرار شده تا دور بعدی جلسات، زمستان سال‌جاری در تهران باشد که به اعتقاد کاظمی، این جلسات قطعا نتیجه خوبی داشته و می‌توان امید داشت با کمک کشورها بسترلازم برای خروج پناهندگان افغان از ایران و زندگی در افغانستان فراهم شود.
البته وزارت کشور در مورد خروج اتباع صحبت می‌کند ولی مشخص نیست این افراد، تمام اتباع پناهنده در کشور هستند یا خیر، چراکه در حال حاضر گفته می‌شود تنها نزدیک به یک و نیم‌میلیون اتباع افغان غیرمجاز، یک‌میلیون اتباع افغان با کارت اقامت و پناهندگی و حدود 800هزار هم پناهنده با اقامت موقت هستند. به عبارتی تعداد اتباع افغان کشور، چه آن‌هایی که اقامت موقت دارند، چه آن‌ها که قانونی هستند و چه غیرقانونی‌ها در کشور، تقریبا به سه‌میلیون نفر می‌رسد. درباره این موضوع فاطمه اشرفی، رییس هیات‌مدیره انجمن حامی که انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده است، به «بهار» می‌گوید: «اطلاع‌رسانی وزارت کشور تا حدودی اشتباه است چراکه این هشدار تنها برای آن دسته از اتباعی است که کارت‌های اقامت موقت دارند و به عبارتی، تنها با گذرنامه وارد کشور شده‌اند و پناهندگی‌شان به رسمیت شناخته نشده است.» به گفته او، این گروه مانند افرادی هستند که مثلا 30 روزه ویزا داشته‌اند و حالا باید آن را تمدید کنند. اشرفی همین‌طور ادامه می‌دهد: «اتباع افغان کشور نزدیک به 900هزار نفر بودند که دولت برای ساماندهی آن‌ها تصمیم گرفت اقامت موقت در ویزاهای شش‌ماهه و یکساله برایشان صادر کند.
البته این ابتکار عمل دولت برای سه سال پیش بوده و برای دوسال پیاپی این ویزاها تمدید شده و اگر امسال هم تمدید شود، برای سومین سال است که تمدید خواهد شد.»به هرحال، اگر دولت مدارک آمایش اتباع افغان و عراقی را تمدید نکند، این مهاجران باید به کشورهای خودشان برگردند و دوباره از همان‌جا برای اقامت در ایران اقدام کنند. اشرفی همچنین می‌گوید: «به نظر من لازم است مقداری سختگیری در این زمینه انجام شود. از طرفی، این 840هزار نفری که گفته می‌شود، تنها آن دسته از اتباعی هستند که تنها با گذرنامه وارد کشور شده‌اند و اقامت موقت دارند. به عبارتی، اطلاعیه وزارت کشور برای آن یک‌میلیون تبعه اقامت گرفته و آن یک و نیم‌میلیون غیرمجاز نیست.»
به هرحال، موضوع تمدید و نگهداری اتباع خارجی در کشور از جمله حق مالکیت هر کشور است و جوامع بین‌المللی نمی‌توانند کشوری را تحت فشار قرار دهند که چرا به اتباع و پناهندگان ویزا نمی‌دهد. این درحالی است که مردم ایران، خود دارای مشکلات اقتصادی، معیشتی و کار هستند و این تعداد اتباع خارجی می‌توانند باری بر این مردم باشند. از طرفی اگر کنوانسیون حقوق‌بشر، تشخیص دهد کشورهایی مانند افغانستان و عراق دیگر برای مردمان‌شان تهدید جانی ندارند و نگرانی‌ها رفع شده، ایران و هر دولت دیگری می‌توانند پناهندگی‌هایش را پس بگیرند. در حال حاضر هم سازمان ملل و کمیساریای این سازمان، عملا شرایط پناهندگی و اعطای پناهندگی بشردوستانه را از این کشورها برداشته است.
الان هم پناهندگی‌ای که دولت ایران به اتباع عراقی و افغان داده است، در سیستم طبقه‌بندی سازمان ملل از جمله پناهندگی‌هایی از نوع حمایت‌های بشردوستانه است؛ درست مانند اتفاقی که در حال حاضر برای سوریه اتفاق افتاده است. ولی تنها تفاوت این است که پناهندگان سوری در کشورهای دیگر در اردوگاه اقامت دارند و آن دولت‌ها به پناه‌جوها اجازه نمی‌دهند به داخل شهر بروند ولی در ایران، دولت اجازه ورود آن‌ها را به کشور و شهرها داده است. حال با توجه به این‌که سازمان ملل شرایط پناهندگی بشردوستانه را برداشته است، به اعتقاد اشرفی، دولت ایران می‌تواند بگوید دیگر این شرایط وجود ندارد و همین الان هم به آن تعدادی که اجازه اقامت داده است، لطف می‌کند.
